काठमाण्डौ : आफनो उत्पती देखि लिएर निरन्तर हिन्दु बुहुुलक्षेत्रभएको नेपाललाइ हिन्दु राष्टको रुपमा मान्यता पाउदै आएको छ ।
स्कन्द पुराणदेखि लिएर बौद्ध ग्रन्थमापनी हिन्दु राष्टकैरुपमा मानिएको छ । तर आज केहि कुटिल नितीहरुकाकारण नेपाललाइ हिन्दु राष्टको सट्टाधर्मनिरपेक्ष राष्ट घोषीत गरिएको छ । नेपालको पहिचान र एकताको विरुद्ध जसले काम गरेको छ । त्यो विश्वस्तरमा ठुुलो सड्यन्त्र मानिन थालीएको छ ।
पेज न्युजका संस्थापक सिइयो तथा प्रमुख सम्पादक डा. परविन्दर सिंहले एक अन्तरवार्तामा आफ्नो विचार व्यक्तगर्दै भनेका छन । यो सत्य हो कि नेपाल हिन्दुुरा राष्ट्रथियो । छ र रहनेछ । यो कुरा अहिले मात्र नेपालको स्तरमा नभइविश्व स्तरमा गम्भिर चासोको विषय बनेको छ । अब विश्व मञ्चमा पनी यसलाइ फेरी हिन्दुराष्टको रुपमा पुनस्थापनाको माग बलीयोसंग उठिरहेको छ ।
हिन्दुधर्म नेपालको सबै भन्दा ठुलो धर्म हो । सन २००६ मा राजतन्त्रको अन्त्यपछी लोकतान्त्रीक प्रक्रियाबाट नेपाललाइ धर्मनिरपेक्ष राष्ट घोषणा गरियो । सन २०२१ को जनगणना अनुसार नेपालमा हिन्दुुको जनसंख्या २३,६७७,७४४ रहेको अनुमान छ ।
जसले कुुल जनसंख्याको ८१ .१९ प्रतिशत भाग ओगटेको छ । यो अनुपाल विश्वका कुनैपनी देशको तुलनामा सबै भन्दा उच्च छ । नेपालमा प्रयोग हुने आधिकारीक पात्रो मध्ये वि.स पात्रो एक हो ।
यो पात्रो भारतको उत्तर क्षेत्रमा अनिर्वायरुपमा धार्मीक पात्रोको रुपमा प्रयोग गरिन्छ । यसको आधार सुुर्य चन्द्रग्रहणको गणनामा आधारीत हुुन्छ । नेपालका जातीय समुदायहरु बाहुन,क्षेत्री,ठकुरी , थारु ,चेपाङ, पहाडी दलीत , मधेशी नेवार समुुदायहरु प्र्दछन । तर प्रमुख जातीहरु श्ोर्पा राइ , लिम्बुु, गुुरुङ र तामाङ समुदायहरु हिन्दु धर्मको अनुपात सबै भन्दा कम छ । इतिहासकाहरु र स्थानीयको भनाइ अनुसार
ने नाम गरेका एक हिन्दु ऋिषीले नेपालमा आएर तपस्या गरेकोले नेपालको नाम नेपाल रहनगएको भन्ने कथन छ । उनैले बागमती र विष्णुमती नदिहरुको संगम टेकुमा धामीक समारोह आयोजना गर्यो । किमवदन्ती अनुसार गोपाल वंशी देशका धेरै राजाहरु मध्ये पहिलो राजा बन्नकालागी एक धार्मीक अनुुष्ठान गराए ।
उनले गोपाल बंश देशमा पहिलो राजा बनाउन भुक्तमानलाइ चयन पनि गरे । देशमा गोपालबंश ६२१ वर्षसम्म शासन गरे र यक्ष गुुप्त यसको अन्तीम राजा थिए ।
स्कन्द पुुराण अनुसार ने.वा नेमुनी नामक एक ऋषी हिमालयमा बस्तथे पशुुपती पुराणमा एक ऋषीलाइ रक्षकको रुपमा राखिएको उल्लेख गरिएको किंम्बदन्ती छ । उनैले बागमती र विष्णुुमतीको संगममा बसोबास गरेर आफ्ना सन्तानहरुलाइ शिक्षीत गरेका थिए । ११८४ मा गोर्खा राज्यका पृथ्वी नारायण साहाले हालको नेपाललाइ एक बनाउने उद्घोष गरेकाथीए उनले सिमावर्ती पहाडी राज्यहरुलाइ सुरक्षीतगर्दै धेरै खुल्ला लडाइहरु र रणनीतिक कदमहरु चलेका थिए । विषेशगरी कृर्तिपुरको लडाइपछी उनि १७६९ मा काठमाण्डौमा उपत्यकामा बिजय हासीलगरेका थिए ।
गोर्खा शाशनले त्यससमयमा आफ्नो क्षेत्र बिस्तारगरी पश्चीममा कुमाउ र गढवाल राज्य पुर्वमा भारतीय भुमी सिक्कीम सम्म नेपालको नियन्त्रणमा ल्याएका थिए । सन.१७९० पछी धेरै पहाडी राज्यहरु र तराइ क्षेत्रमा गोर्खालीहरुले नियन्त्रण गरे । तर बेलायत संगको संघर्षपछी सन १८१६ को सुुगौली सन्धीपछी नेपालले आफ्नो वर्तमान सिमाहरु कयम गर्न सक्यो । नेपालको सिमा क्षेत्रसंग जोडिएका राज्यहरु नियन्त्रणमा लिएर नोपल साम्राज्य र इस्टइन्डीया कम्पनी बिचको स्पर्धाले अन्तत एङलो नेपाली युद्ध(१८२५–१८१६) को जन्म भएको थियो । युद्ध हुुनअघि अंग्रेजहरुले नेपालीलाइ कम्जोर आँकेका थिए । अनुमान भन्दा बढी शैनीकहरुको प्रभावकारीता महसुस गरेनन तब मात्र उनिहरुले नराम्रो हार खाएका थिए । यसरी गोर्खालीहरुलाइ बहादुर र निदर्यी शैनीकको रुपमा प्रतीष्ठीत गरिएको थियो । युद्ध सुुगौली सन्धीमा समाप्त भयो । जस अन्तरगत नेपालले हालसौ कब्जा गरीएका भुमिहरु फिर्तागरीयो । राजदरबार भित्रको गुठबन्दीकाकारण स्थीरता लामो समय सम्म कायम हुन सकेन सन१८४६ मा एउटा सड्यन्त्र पत्तालाग्यो जसमा शासन गर्ने रानी प्रती शैनीक नेताले विर नरसिंह कुुँबरलाइ हटाउने र मार्ने योजना बनाएका थिए । जसको कारण कोतपर्वको नरसंहार भएको थियो ।
त्यसमा रानी प्रति बफादार शैनीक कर्मचारी र प्रशासनका विच आपसी झगडाकाकारण राजकुमार र सरदारहरुको हत्यासमेत भएको थियो ।
विर नरसिंह कुुँवर बिजयी भए र राणा बंशको स्थापना गरे ।जसबाट जंगबहादुर राणा प्रसिद्ध भए । राजा केवल नामकालागी र प्रधानमन्त्री शक्तीशाली र बंशाणगत बनाइएको थियो । राणा कडा बृटीस समर्थक थिए । १९५७ को भारतीय विद्रोहको समयमा बिटिसलाइ राणाहरुले सहयोग गरेका थिए । सन १९६० मा भारतमा बृटिसको नियन्त्रण कायम राख्न उनिहरुको शैनीक सहयोगको कारण पश्चीमि तराइ क्षेत्रको केहि भाग बृटीसहरुले नेपाललाइ एक मैत्री पुर्ण उपाहारका रुपमा फिर्ता दिएका थिए । जसलाइ हामी नवल परासी वा नयाँमुलुुकका रुपमा चिन्छौ ।
१९२३ मा युनाइटेड किङडम र नेपालले औपचारीक रुपमा मित्रतासमन्धी एक सन्धीमा हस्ताक्षेर समेत गरेका थिए । जसले १९१६ को सतीप्रथा रद्ध गरिदियो । सतिको हिन्दुप्रथा एक विदुवाले आफ्ना मृतक पतीको चितामा आफैलाइ होमी दिन्छीन । १९१९ मा यो प्रथा प्रतीवन्ध गरियो । दास प्रथालाइ १९२४ मा आधिकारीक रुपमा अन्त्य गरीयो । राणा शासनलाइ अत्यचार दुराचार आर्थिक शोषण र धार्मीक उत्पीडनको विषेसता थियो । नेपालमा आरम्भ हिन्दुधर्मको प्रमुखताको आधारमा गरिएको थियो । राणाशाशकहरुले नेपालमा हिन्दुत्वको ध्यान केन्द्रीत गरेका थिए । नेपाली हिन्दु र नेपाली मुस्लीमलाइ स्लामर्धमा रुपान्तरण गर्ने उदेश्य बनाइयो । त्यसलाइ अपराधिक गतिवीधिकारुपमा कानुुनले परिभाषीत गरिदियो । यो कानुन १९५१ के क्रन्तीपछी लागुु भयो ।
र १९६३ को कानुनी कोडमा पनि समावेश गरीएको थियो । त्यसमा इशाइ धर्म वा इस््लाम धर्मको प्रचारमा प्रतिवन्ध लगाईएको छ ।
धर्मान्तरण गर्ने वा प्रयास गर्नेहरुलाइ तिन वर्षको जेल सजाय र दोस्रो चोटी धर्मातरण गराउन सफलभएमा ६वर्षको जेल सजाय दिइन्थ्यो । जो धर्माधरण तर सहमतीका आधारमा भएमा कुनै सजाय थिएन । त्यस्तालाइ एक सय रुपयाँ वा बास्तवमै धर्मान्तरण गरिरहेका थिए । तर सहमतीका साथ तिनलाइ एक वर्षको जेल सजाय दिइन्थ्यो । यदि कोइ धर्मान्तरण हुन्थे भने पुन हिन्दुधर्ममा फकाईन्थ्यो जसलाइ घरफिर्तीको संज्ञा दिइन्थ्यो ।
१९६० को दशक देखि सरकारले इसाइ धर्मको प्रचारमा सक्रीय हुनेहरुलाइ मुद्धा चलाउन थालीयो । यो प्रक्रीया १९९० सम्म जारी रह्यो । १९५८ र १९६० मा नेपालगञ्ज र तानसेनमा धर्मान्तरणको आरोपमा केही विद्यार्थी र अधिकारीहरु समातीएका पनी थिए । उनिहरुलाइ ६महिनाको सजाय सुुनाइएको थियो । १९९० मा प्रजातन्त्रको पुनस्थापना भयो । १९९० मा आम माफि घोषणा गरियो । नेपालका ३० जना धर्मन्तरणको आरोपमा जेलमा थिए । विष्णुले नेपालीलाइ एकिृत गरेर आफ्नो राज्य दिए जसमा सुुर्य र चन्द्र प्रतिक थिए । हिन्दुपुराण अनुसार विष्णुुले पाण्डवहरुलाइ राज्य दिएपछी बुद्ध बनेर पृथ्वीमा अवतार लिएका थिए । नेपालमा बुद्ध जन्मएका हुुन ।त्यसैले नेपालमा बुद्ध जयन्ती भव्यरुपा भनाईन्छ ।
नेपाली हिन्दुहरु भगवान कृष्णलाइ विष्णुलाइ भगवानको ९ औ अवतारकारुपमा मान्ने गर्छन । नेपालमा हिन्दुु र बौद्धहरु मिलेर बसेका छन । लुुम्बवीनीमा बुद्धको जन्मभयो र काठमाण्डौको पशुपती नाथ मन्दिर हिन्दुहरुको पुुरानो र प्रशिद्ध शिव मन्दीर हो । अन्य धार्मीक समप्रदायको पुुजा स्थलहरु ब्ेग्ला बेग्लै छन । पशुुपती नाथ मन्दिर हिन्दु र बौद्ध दर्शन गर्ने स्थान हो । जहा शैव तान्त्रीक र तिब्बती परम्परा पनी समावेश छन ।
नेपालमा यस्त धार्मीक तान्त्रीक परम्पराहरु जमेका पनी छन । हिन्दु र बौद्ध परम्पराहरु मिसिएका छन । २००७ भन्दा पहिले नेपाललाइ हिन्दुराष्ट्र मानिन्थ्यो । पशुुपती नाथ मन्दिरलाइ नेपालकै प्रतिकका रुपमा मानीन्छ । यो मन्दिर हिन्दुुहरुकालागी पवित्र स्थल हो । जाँहा बुद्धिस्टहरु पनि पुुजाकालागी आउने गर्थे । २००७ पछी नेपाल धर्मनिरपेक्ष घोषित भयो । अहिले फेरि नेपाललाइ हिन्दुु राष्ट घोषणा गनुपर्ने आवाज उठिरहेको छ । अहिले नेपालमा धेरै जनताहरु हिन्दुराष्ट्रको माग गर्दै हिन्दुु राष्ट्र घोषणा गर्नु पर्छ भन्न थालेका छन ।
प्रस्तुतलेख डा परविन्दर सिंहको निजि विचार हो ।